Een Hollandse man die stelselmatig de uitgestoken hand van vrouwen afslaat en alleen die van andere mannen schudt, is een seksist, en een blanke die van zijn recht op artskeuze gebruik maakt om een medische behandeling van een negroïde dokter te weigeren, wordt in de publieke opinie beschouwd als racist. De orthodox christelijke SGP werd zelfs strafrechtelijk teruggefloten toen de partij voor de afgelopen verkiezingen aangaf geen vrouwen toe te staan op de kieslijst: volgens de Hoge Raad moet het maken van dergelijk onderscheid geclassificeerd worden als discriminatie op basis van geslacht. Maar ondertussen blijkt dat moslims die onrechtmatig onderscheid maken niet worden veroordeeld, maar juist worden gesteund in hun onaangepaste houding.

Een moslima die bijvoorbeeld op basis van geslacht discrimineert door mannen geen hand te willen geven, is boven alle kritiek verheven. Sterker nog: juist degenen die commentaar leveren op deze selectieve, geslachtsafhankelijke omgangsregels en suggereren dat het gelijkheidsbeginsel van Artikel 1 van de Grondwet ook in deze gevallen wel eens van toepassing zou kunnen zijn, worden beschuldigd van intolerantie. Hoeven moslims en andere minderheden die zich niet aanpassen zich dan niet te houden aan de wet die stelt dat allen die zich in Nederland bevinden in gelijke gevallen gelijk behandeld dienen te worden?

Ander respectvol gebaar

Enige tijd geleden kwam er een docente economie van Marokkaanse afkomst in het nieuws omdat zij na haar zomervakantie om religieuze redenen weigerde om in het vervolg mannen de hand te schudden. Het vmbo-college waarop zij werkzaam was, vond dat vanwege haar voorbeeldfunctie niet acceptabel en de kwestie werd uiteindelijk beoordeeld door de Commissie Gelijke Behandeling. Het CGB concludeerde dat handen schudden een gebruikelijke, maar niet de enige mogelijke vorm van begroeten is. Het stond de vrouw vrij om voortaan andere vrouwen vriendelijk een hand te geven, zolang zij dezelfde vriendelijkheid richting mannen zou tonen met een ander respectvol gebaar.

Maar het blijft natuurlijk gewoon discriminatie om het ene geslacht vriendelijk de hand te schudden en het andere ‘even vriendelijk’ anderszins te begroeten. Gelijke behandeling wordt niet gedefinieerd door de achterliggende intentie, maar komt tot uiting in de zichtbare handeling. Een moslima die onderscheid maakt tussen mannen en vrouwen discrimineert dus, en als iemand daar problemen mee heeft, zoals in dit geval de school waarop zij werkzaam is, dan zou deze partij in het gelijk gesteld moeten worden. Er is geen enkele reden om voor moslims een uitzondering op Artikel 1 van de Grondwet te maken.

Etiquette

Om te camoufleren dat zij bij begroetingen onrechtmatig onderscheid maken op basis van geslacht, suggereert het CGB aan vrouwen die zichzelf ieder fysiek contact met mannen ontzeggen om niet alleen mannen, maar ook een vrouwen geen hand te geven en ook hen met een ander respectvol gebaar te begroeten. De Nederlandse cultuur kent echter vrij weinig fatsoenlijke alternatieven: vrijwel iedere reactie op een uitgestoken hand die niet bestaat uit het vastpakken en schudden ervan zal onbeleefd of zelfs beledigend overkomen. Een nieuw, exotisch gebaar kan nog zo respectvol bedoeld zijn, de bedoelde boodschap komt niet over wanneer de betekenis ervan bij de gemiddelde Nederlander niet bekend is of zelfs verkeerd wordt geïnterpreteerd.

De etiquette schrijft voor dat men elkaar beschaafd begroet met het schudden van de handen, niet met het maken van een pirouette, het likken aan de eigen vingers of het opsteken van de middelvinger. Onvrede en woede tonen we dan wel weer middels een opgestoken middelvinger, en niet door elkaar de hand te schudden. Als iedereen zijn eigen betekenis gaat verbinden aan zijn eigen gebaren, verliest de etiquette haar functie en de chaos die daardoor ontstaat, zal ook direct het nut van de etiquette aantonen. Bepaalde gebaren kennen in de Nederlandse cultuur een bepaalde betekenis en om intermenselijke communicatie begrijpelijk te houden, is het niet verstandig om algemeen geaccepteerde elementen te vervangen door verwarrende, uitheemse elementen.

Ontslaan

Uiteindelijk kan niemand worden gedwongen om anderen een hand te geven: het staat iedereen vrij om een signaal van wantrouwen, disrespect of afkeer af te geven door een hand te weigeren. Een werkgever mag echter ook niet worden gedwongen om dit gedrag binnen zijn bedrijf of school toe te staan: hij moet werknemers die zich niet aan de Nederlandse bedrijfscultuur willen aanpassen kunnen ontslaan. Als de Commissie Gelijke Behandeling hierin voor moslims een uitzondering maakt, geeft zij hen een voorkeurspositie. Andersgelovigen en atheïsten worden daarmee dus op basis van hun geloofsovertuiging achtergesteld: volgens Artikel 1 van de Grondwet de reinste discriminatie op basis van religie. Of worden alleen minderheden door deze wet beschermd?

Bronnen:
www.art1.nl/artikel/1198-Artikel_1_van_de_Grondwet
www.cgb.nl/artikel/handen-schudden
www.trouw.nl/…/Islamitische_docente_hoeft_mannen__geen_hand_te_geven_.html

Zie ook het artikel Doorgeslagen moslimtolerantie