Sɛ·bɪs·mə

Een logische en consequente visie op de wereld en het leven



Van neuscorrectie tot geëpileerde wenkbrauwen

24 maart
2010

De mainstream schoonheidscultuur is een commerciële cirkel waarin de industrie die de kloof tussen de realiteit en het ideaal slaat dezelfde is als degene die voor veel geld bruggen aanbiedt in de vorm van make-up en plastische chirurgie. Een geniaal concept waarbij subtiele mechanismen onnodig zijn: massa’s mensen kiezen er bewust en vrijwillig voor om tijdschriften te lezen en televisieprogramma’s te kijken die enkel en alleen draaien om het opdringen en nastreven van een onbereikbaar ideaalbeeld omtrent het menselijk lichaam. Natuurlijk zijn er velerlei smoesjes aan te dragen waarmee deze belangstelling als onschuldige interesse goedgepraat kan worden, maar gezien juist degenen die zich regelmatig met uiterlijkheden bezighouden degenen zijn die ontevreden zijn over hun eigen voorkomen, lijkt gezond verstand weinig blokkades op te werpen tussen blootstelling en beïnvloeding.

Uiteraard zijn er gradaties in de mate waarin het lichaam van de ideale man of vrouw wordt nagestreefd. Zo is het gebruik van make-up of een bezoek aan de zonnebank minder ingrijpend en definitief dan liposuctie of een borstvergroting. Maar in de kern draait het bij al deze uitingen om het najagen van het schoonheidsideaal: alleen een hypocriet kan zichzelf tijdens het opsmeren van antirimpelcrème in de spiegel kijken en tegelijk principiële bezwaren hebben tegen botox en facelifts. Afvallen kan natuurlijk een medische noodzaak hebben, maar een ieder die eerder gezondheidsrisico’s creëert dan vermijdt door te streven naar een rimpelloos, symmetrisch gezicht en het vederlichte lichaam van iemand de een generatie jonger is, is een slaaf van de cosmetica-industrie.

Niet iedereen conformeert zich overigens aan het heersende ideaal: het onvermogen of de onwil om te voldoen aan de mainstream cultuur heeft geleid tot underground subculturen als die van de ‘feeders’ en ‘feedee’, waarin de wens bestaat om zoveel gewicht te vergaren dat het ultieme einddoel van lichamelijke immobiliteit wordt bereikt. Daarnaast is enige mate van overgewicht bij veel Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse volken statusverhogend en heeft ook de Westerse wereld tijden gekend waarin vlezige vrouwen werden verkozen boven het gratenpakhuis. Deze controverse geldt overigens niet alleen voor het lichaamsgewicht: ook bijvoorbeeld sluik zwart haar of opzichtige tatoeages kunnen, hoewel niet in overeenstemming met de mainstream gedachte, binnen een subcultuur onderdeel zijn van het ideaal. Het ideaalbeeld van het lichaam waar men naar streeft is dus afhankelijk van cultuur en tijdsgeest.

Het kan dus niet zonder meer gesteld worden dat iedere modificatie aan het lichaam bij definitie een verwerpelijke poging is om te voldoen aan het door de massamedia gedicteerde schoonheidsideaal. Dit streven kan ook voortkomen uit het verafgoden van een alternatief ideaalbeeld. Beide beweegredenen hebben echter een identieke oorsprong: het subjectieve idee van schoonheid heersende binnen de commune waartoe iemand wil behoren. Niemand wordt geboren met onfeilbare kennis rondom schoonheid en aantrekkelijkheid, bijna ieder aspect is door de omgeving aangeleerd. En met tijdschriftcovers, billboards en commercials op de posities van gezaghebbende leiders en alwetende docenten op het gebied van esthetiek wordt iedere vrouw die niet langbenig, rondborstig, rimpelloos en broodmager is voorgehouden dat zij met haar huidige levensstijl faalt en geen onderdeel uitmaakt van de gemeenschap.

Veranderingen aan het lichaam, permanent of tijdelijk, dienen dus als toegangskaartje voor een gemeenschap naar keuze. Ook wanneer persoonlijke smaak als motivatie wordt aangedragen, zijn het omgevingsinvloeden die onbewust als inspiratie hebben gediend en daardoor ligt de standaard van de gewenste omgeving alsnog aan de oorsprong van deze drijfveer. Van neuscorrectie tot geëpileerde wenkbrauwen, mensen schaven hun uiterlijk om zichzelf een bepaalde uitstraling aan te meten en daarmee voor de buitenwereld als geaccepteerd lid van hun samenleving door te gaan. De waarde van alle aangebrachte aanpassingen en ondergane ingrepen is daarmee even onbeduidend als het belang van het lidmaatschap van een sociale groepering. Wie desondanks hecht aan elitair gezelschap, zal zich moeten conformeren en de veelal pijnlijke, prijzige en bovenal onzinnige handelingen uitvoeren die tussen zijn of haar huidige ik en het volprezen ideaalbeeld instaan.

Wel dient er een nuance aangebracht te worden met betrekking tot de negatieve bijklank van het streven naar acceptatie door een subcultuur of andere gemeenschapsvorm. Hoewel een zichzelf respecterend individu weinig tot geen drang tot groepsvorming zal voelen, kan ook hij zich niet aan het indelingsproces onttrekken. Een vrouw die haar oksels of een man die zijn wangen scheert, poogt een verzorgd uiterlijk te creëren en wenst al dan niet bewust opgenomen te worden onder de categorie met het maatschappelijk wenselijke uiterlijk. Maar wie deze uiterlijke verfraaiingen met opzet achterwege laat, kiest er met deze nonchalance alsnog voor om gecategoriseerd te worden, maar dan onder de categorie die juist niet dit maatschappelijk wenselijke uiterlijk nastreeft. Zowel het intensief polijsten als het weloverwogen onverschillig laten gedijen van het lichaam is een manier om zich de identiteit van een groep aan te meten. Aan deze onderverdeling ontkomen is onmogelijk, dus zal een ieder voor zichzelf moeten bepalen welke mate van uiterlijke zorg en aandacht het meest in overeenstemming is met het belang van een aandachtig verzorgd uiterlijk.

geplaatst onder Maatschappij

Jouw reactie:

 


  • 2016
  • 2015
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008

  • Privacy
    Disclaimer