Sɛ·bɪs·mə

Een logische en consequente visie op de wereld en het leven



De racistische houding van de Westerse beschaving

28 augustus
2010

De Westerse cultuur is superieur en alle andere culturen zijn minderwaardig of ronduit achterlijk. Wie deze woorden letterlijk uitspreekt, wordt een gevaarlijk racist genoemd. Maar stiekem onderschrijven we de strekking van deze stelling allemaal. Want welke Westerling keert zich niet faliekant tegen uitheemse gewoontes en gebruiken als vrouwenbesnijdenis, kinderarbeid, marteling en slavernij? Een eerlijke analyse van onze afkeurende houding tegenover deze culturele elementen leert dat wij onze denkbeelden wel degelijk beter vinden dan die van anderen.

“Racisme is een ideologie waarbij wordt uitgegaan van de superioriteit van de ene etnische groep ten opzichte van andere groepen. Dit kan zowel op basis van biologische verschillen als het tegenover elkaar plaatsen van culturen,” aldus de definitie van racisme in het standaardwerk ‘Feiten tegen vooroordelen’ van de Anne Frank Stichting en uitgeverij SDU. Als iemand dus zegt dat niet alle culturen gelijkwaardig zijn en dat de onze, die gebaseerd is op het christendom, jodendom en humanisme, beter is dan de islamitische, dan heet dat racisme en wordt daar schande van gesproken. Dergelijke kritiek wordt in onze maatschappij niet geaccepteerd.

Zweepslagen

Ondertussen staan we echter helemaal niet zo kritiekloos tegenover andere culturen als we met onze schijnbaar keurige opstelling willen doen overkomen. De afzonderlijke elementen waaruit een andere cultuur is opgebouwd, mogen immers naar hartelust worden afgekraakt. Het is maatschappelijk zelfs zeer gewenst om uitheemse elementen die in strijd zijn met de Westerse waarden en normen te veroordelen. Vooral de rechtsgang in het buitenland vormt alle aanleiding tot opwinding: gewelddadige verhoortechnieken, martelingen, afgedwongen bekentenissen en wrede vonnissen als zweepslagen, steniging of kruisiging vinden we verwerpelijk en afkeurenswaardig.

Recentelijk kwam bijvoorbeeld het lot van een Iraanse vrouw onder de aandacht van de beschaafde Westerling. Zij werd beschuldigd van overspel, en daardoor vielen haar martelingen, een slordig proces en het vonnis dood door steniging ten deel. Onmiddellijk reageerde de internationale gemeenschap door in meer dan honderd steden over de hele wereld demonstraties te organiseren tegen deze grove schending van de mensenrechten. Boos en geschokt uitten ook vele Nederlanders hun afkeuring. Hoe durft een ander land er een rechtssysteem op na te houden waarin andere wetten en straffen zijn opgenomen dan hier in Nederland! Uit deze reactie blijkt geen gevoel van gelijkwaardigheid: wij komen er trots voor uit dat wij onze rechtsgang ronduit superieur vinden aan die van een land als Iran.

Vrouwenbesnijdenis

Een ander onderwerp dat beschaafde Westerlingen boos maakt is vrouwenbesnijdenis, een traditie die vooral voorkomt in bepaalde delen van Afrika, het Midden-Oosten en Azië. In Noord-Afrikaanse landen schijnt bijvoorbeeld meer dan 95 procent van de vrouwen besneden te zijn. Het besnijden van vrouwen is daar dus een gebruikelijk ritueel, het is normaal dat een meisje, al dan niet tegen de zin van haar moeder in, besneden wordt. Men beroept zich daarbij op religie en culturele motieven.

Hier in Nederland vinden wij vrouwenbesnijdenis walgelijk, bij ons is het normaal dat vrouwen niet worden besneden. Wij beroepen ons daarbij op mensenrechten en humaniteit. Maar is onze gewoonte door die motieven feitelijk beter dan de traditie van de besnijdenis? Nee! Er bestaat geen objectieve gedragscode betreffende het hanteren van scherpe voorwerpen nabij het vrouwelijk geslachtsdeel. Ons gedachtegoed is humaner en vrouwvriendelijker, maar niet feitelijk beter. En toch zijn we heilig overtuigd van ons gelijk en vinden we dat de achterlijke culturen die hun vrouwen besnijden daar heel snel mee moeten ophouden.

Kinderarbeid

Een laatste voorbeeld van onze vermeende superioriteit: kinderarbeid. In Nederland vinden we dat kinderen overdag naar school horen te gaan en na schooltijd buiten mogen spelen. In Afrika, Azië en Latijns-Amerika is het gebruikelijk dat kinderen al vanaf jonge leeftijd aan het werk gaan als goedkope arbeidskrachten in fabrieken, mijnen of weverijen. Wij keuren dat af. Sterker nog: Westerse bedrijven pronken zelfs met hun weigering om producten in te voeren die door kinderhanden vervaardigd zijn.

Ondertussen bestaat er geen objectieve waarheid met betrekking tot de onvoorwaardelijke rechten van het kind. Ieder recht dat wij een kind geven, is een uiting van onze hedendaagse cultuur. Andere culturen geven het kind andere rechten, of minder rechten, of zelfs helemaal geen rechten. Heeft deze cultuur daarin ongelijk? Natuurlijk niet, want er bestaat geen feitelijke norm om vanaf te wijken. En toch doen we er alles aan om buitenlandse bedrijven die gebruik maken van kinderarbeid te overtuigen van hun ongelijk door hen consequent petities aan te leveren en hun producten te boycotten.

Kolonisatiedrang

Uit de praktijk blijkt dus maar wat duidelijk dat leden van de Westerse beschaving in haar superieure standpunten geloven met een schrikbarende standvastigheid. We beseffen niet dat al onze opvattingen simpelweg een gevolg zijn van de culturele traditie van het land waarin we zijn geboren, maar we veronderstellen dat wij uitverkoren zijn om de enige echte waarheid in pacht te hebben. Wij zijn degenen die weten hoe mensen met elkaar om horen te gaan, en gedreven door onze onbeheersbare kolonisatiedrang trekken we met onze mensenrechtenbijbel als halsstarrige evangelisten over de wereld om de ongelikte barbaren te bekeren.

Misschien zou het verhelderend zijn als de rollen tijdelijk waren omgedraaid. Stel dat Afrikaanse stammen massaal demonstraties zouden organiseren om ons Nederlanders ervan te overtuigen dat we de doodstraf, onderdrukking van minderheden en slavernij moeten invoeren. Stel dat de halve wereld onze producten zou weigeren omdat ze door volwassenen zijn vervaardigd in plaats van kleine kinderen. Stel dat Nederland niet mee zou mogen praten bij internationale congressen omdat we onze vrouwen niet besnijden. Dat zou belachelijk zijn, toch? Maar ondertussen is onze houding net zo belachelijk, want wij stellen wel dergelijke eisen aan culturen die er andere denkbeelden op na houden en zijn verontwaardigd als zij zich niet aanpassen.

Is bovenstaande dan een betoog om ons Westerse gedachtegoed niet langer op te dringen aan landen en volken die er andere gewoontes en gebruiken op nahouden? Niet direct, hoewel een minder onomstotelijk geloof in onze waarden en normen misschien wel gepast zou zijn. Maar wat we vooral moeten doen, is eerlijk zijn tegenover onszelf. Als wij een beschaving die zich inlaat met vrouwenbesnijdenis, kinderarbeid, marteling of slavernij afkeuren en een samenleving die zich niet met dergelijke praktijken inlaat beter vinden, dan vinden wij onze eigen cultuur superieur. Dat maakt ons niet alleen racistisch, maar ook enorm hypocriet als we ondertussen massaal vingertjes wijzen naar iemand die er openlijk voor uitkomt dat hij niet alle culturen gelijkwaardig acht. De keuze is simpel: of we accepteren dat we onze eigen denkbeelden de beste vinden, of we protesteren niet langer tegen mensonterende en vrouwvriendelijke gewoontes en gebruiken van andere volken.

Bronnen:
www.elsevier.nl/web/Nieuws/Nederland/273923/Honderd-demonstraties-tegen-steniging-Iraanse-vrouw.htm
www.nu.nl/buitenland/2316121/arrestatie-arts-dood-besneden-meisje.html
nl.wikipedia.org/wiki/Vrouwenbesnijdenis
nl.wikipedia.org/wiki/Kinderarbeid

geplaatst onder Maatschappij
11 reacties op

“De racistische houding van de Westerse beschaving”

  1. Op 28 augustus 2010 om 17:55 schreef johan eldert:

    Er zit een weeffout in je betoog. Enerzijds stip je het superioriteitsgevoel aan en anderzijds heb je het over de niet gelijkwaardigheid van culturen.

    Dat zijn 2 verschillende zaken. Niemand ontkent dat culturen gelijkwaardig aan elkaar zijn. Culturele diversiteit is juist kenmerkend. Het wordt wat anders als je op basis van de verschillen jezelf beter acht. Zoiets wordt natuurlijk helemaal merkwaardig als je bedenkt dat het Westen wel verantwoordelijk is voor Q-Bay of Abu Grai. Dat soort zaken laat je zomaar ertussen uit.

    Tunnelvisie dus.

  2. Op 28 augustus 2010 om 21:04 schreef Seb:

    @johan
    Ik zie de weeffout die je noemt niet. Alle culturen zijn feitelijk gezien gelijkwaardig (hoewel er wel degelijk individuen zijn die anders beweren). Toch vinden wij onze eigen cultuur op heel veel punten beter dan die van anderen: we voelen ons superieur. Andere culturen, en dan vooral de culturele elementen als vrouwenbesnijdenis etc, vinden we immers moreel verwerpelijk, verachtelijk. En daarmee hebben we volgens de Van Dale de definitie van minderwaardig te pakken.

    Superioriteitsgevoel en de niet gelijkwaardigheid van culturen zijn dus inderdaad twee verschillende zaken, maar er bestaat wel een direct verband. Uit ons superioriteitsgevoel volgt immers de vermeende minderwaardigheid van andere culturen.

  3. Op 29 augustus 2010 om 20:36 schreef Natalie:

    Niet helemaal mee eens Seb (je reactie op Johan en je betoog).
    Erkenning van diversiteit betekent niet dat je je eigen cultuur superieur acht.
    Het niet eens zijn met enkele elementen uit een andere cultuur op basis van mensenrechten wil niet per definitie zeggen dat de eigen cultuur als superieur wordt ervaren. Misschien met het oog op die specifieke elementen, maar als je andere aspecten gaat bekijken kan het dus ook juist andersom zijn. Klein voorbeeldje: ook kinderen worden in Nederland in de gevangenis geplaatst (www.geenkindindecel.nl). Wat vind ik dan precies superieur aan de Neerlandse cultuur?

    Ook de keuzes die je geeft kloppen mijns inziens niet en zijn wel heel simplistisch. We erkennen massaal dat we racistisch zijn en houden op met Wilders te bekritiseren (maar we mogen dan wel van je protesteren, waarvoor dank) of we doen en mogen niets (want anders ben je nog hypocriet ook nog).

    Je bekijkt het nu enkel vanuit het racistisch oogpunt en ziet dat als enige optie. Voor jou misschien. Ik bekijk het vanuit de mensenrechtenideologie. En ben daarmee tegen vrouwenbesnijdenis, maar ook tegen opsluiting van kinderen (wat hier dus gewoon doodleuk gebeurt). Dit staat los van cultuur, traditie, sekse, landsgrenzen etc. En dus niet racistisch te noemen. En Wilders vind ik daarmee dus ook een groot gevaar. In jouw optiek ben ik dus een racistische hypocriet (had ik al gezegd dat ik ook nog een 2e generatie allochtoon ben…)?

  4. Op 30 augustus 2010 om 00:58 schreef Seb:

    @Natalie
    Ten eerste: je hebt gelijk dat erkenning van diversiteit niet automatisch betekent dat je je eigen cultuur superieur acht. Je geeft echter zelf al aan dat we onszelf wel degelijk superieur achten betreffende bepaalde elementen, zoals bijvoorbeeld mensenrechten. Dat er daarnaast ook aspecten bestaan waarin we onszelf gelijkwaardig of zelfs inferieur vinden aan andere culturen neemt niet weg dat we onze eigen cultuur over het algemeen het beste vinden. Maar ook als we onze cultuur slechts op één aspect beter zouden vinden, is dit een teken van superioriteit.

    Wat betreft de ‘simplistische’ keuze: uiteindelijk komt het daar wel op neer. Als we erkennen dat onze cultuur, of zelfs maar alleen onze mensenrechten, superieur zijn, dan moeten we Wilders geen racist noemen als hij stelt dat de Westerse cultuur die gebaseerd is op de joods-christelijke traditie vele malen beter en beschaafder is dan de islamitische cultuur. Binnen de Westerse cultuur worden bijvoorbeeld vrouwen als gelijkwaardig gezien aan mannen, en binnen de islamitische cultuur (over het algemeen) niet. Als we de gelijkwaardigheid van de vrouw hoger achten dan de ongelijkwaardigheid, dan vinden we onze cultuur beter, net als Wilders.

    Mensenrechten kunnen niet los worden gezien van cultuur, traditie en landsgrenzen, want ze zijn binnen een bepaalde cultuur en traditie tot stand gekomen en ze worden door bepaalde landen onderschreven. Regeringen van andere landen, zoals China, Iran, Maleisië en Indonesië, proberen geregeld de universaliteit van de mensenrechten aan te vechten. Vrouwenbesnijdenis wordt overigens, volgens Amnesty, niet in alle culturen als schendingen van mensenrechten ervaren. In de Universele verklaring van de rechten van de mens worden vrouwen bovendien niet beschermd tegen vrouwenbesnijdenis. Zo blijkt dat de mensenrechtenideologie ook voor meerdere interpretaties vatbaar is. De ene cultuur vindt dat ieder mens het recht heeft op het één, de andere cultuur vindt dat ieder mens het recht heeft op het ander. En wie heeft de ‘beste’ mensenrechten (op een paar gebreken na)? Wij natuurlijk, en we kijken neer op andere landen die bijvoorbeeld in hun wetgeving hebben laten vastleggen dat steniging een prima straf is voor overspel en kinderen vanaf een jaar of 4 mogen werken.

  5. Op 17 oktober 2011 om 14:09 schreef Claudia:

    Beste Lezers,

    Cultuur is iets wat al eeuwenoud is ontstaan. Maar ook in die tijden was cultuur niet een absoluut begrip. Toch zien mensen het helaas wel als iets absoluut en passeren ze de individu.

    Cultuur is gemaakt voor mensen die dezelfde ideologie hadden. Maar – een mens blijf een mens – en de kans is tot de dag van vandaag zeker aanwezig dat een mens zie niet volledig zal conformeren aan die cultuur. Desondanks blijven we wij absoluut denken over culturen. De mens wordt geacht te behoren tot die cultuur.

    Ik begrijp waarom wij tot de dag van vandaag het begrip “cultuur” al uitgangspunt nemen. Het maakt het makkelijker om te komen tot cijfers en andere onderzoeksgegevens en zo te anticiperen op bepaalde ontwikkelingen. Je kan immers moeilijke met iedere individu een gesprek aangaan om zo te kijken hoe we de samenleving kunnen verbeteren en wat normatief is en wat niet. Het is dus niet verkeerd om het begrip cultuur of ras te gebruiken voor positieve doeleinden om zo met elkaar te komen tot een betere samenleving. Maar bij het gemiddelde dat we noemen moeten we wel vermelden dat het niet gaat om “alle mensen” die tot die cultuur behoren. (Een tweede vraag is dan ook of die mensen dan nog wel een cultuur hebben nu ze zich niet meer volledig conformeren aan de zogenaamde absolute cultuur). Maar ook moeten we daarbij niet het doel hebben om te polariseren. Het moet bedoeld zijn voor een positief streven. Een positief streven bereik je alleen om de problemen te onderkennen en daar actief acties op te bedenken. De gedachte van de mens daarbij moet zijn niet: ik ben beter – maar jij hebt gebreken (net zoals ik gebreken heb) en met die gebreken gaan we aan de slag.

    Cultuur is dus iets wat het makkelijker maakt om te bepalen wat normatief is en wat niet. Maar cultuur is niet een absoluut begrip. Hou er daarom rekening mee dat mensen die geacht worden te behoren tot een bepaalde cultuur als individu gekwetst of belemmerd kunnen worden om verder te gaan met het doen wat normatief is. Om het makkelijk af te doen met: “dan moeten zij zich niet aangesproken voelen” bereik je niks, immers die mensen laten we geen keus omdat we uitgaan van culturele begrippen.

    Dus het is of afstappen van eeuwenoude begrippen en het begrip cultuur verwijderen uit ons woordenboek – maar daarbij wordt het onwerkbaar om te komen tot gemiddelden en normatieve begrippen OF het is het begrip cultuur houden in ons woordenboek – maar daarbij letten op de wijze wijze waarop we komen tot bepaalde gemiddelden en formuleringen met duidelijke individueel gerichte doelen die we nastreven.

    Een voorbeeld: Turken veroorzaken overlast in appartementen omdat ze hun schoenen en stinksokken altijd buiten de deur stallen.

    Uit onderzoek is gebleken dat de meeste – schoen en sok stankoverlast – in de meeste appartementen in Nederland- veroorzaakt wordt door de overgrote meerderheid van de Turkse gemeenschap.

    Met deze formulering ontken je niet dat er een probleem is. Immers we willen toch niet in een samenleving leven waarin we elkaar helpen om een beter mensen te worden (nomatief). Maar daarbij realiseer je ook dat de Turken niet gaan polariseren en hun eigen cultuur genoten erop aanspreken.

    Stel je zou zeggen:

    Turken in Nederland veroorzaken stankoverlast door schoenen en sokken die ze buiten hun deur in appartementen stallen.

    Met deze formulering kom je geen stap verder. De turken die zich niet herkennen in deze zin zullen hun eigen groep gaan steunen en zich gaan afkeren tegen de samenleving. Ongedacht dat ze weten dat veel turken het doen…zij doen het niet…en nu ze over 1 kam zijn …voelen ze zich taak verantwoordelijk om hun eigen groep te helpen met …maar voelen ze zich verantwoordelijk om samen te verzetten tegen de bedreiging..Er is dan niemand van de eigen groep die elkaar aanspreekt. Je komt geen stap verder.

    Wat hoort en wat niet hoort is iets wat zich van dag tot dag verder ontwikkeld. Zo was het vroeger voor Nederland heel normaal om te doen aan slavernij. Omdat we elkaar hebben geholpen om een beter mensen te worden zijn we nu betere mensen. En zo moeten we dan zien ook met andere problemen. Wat hoort en wat niet hoort zal dus altijd het onderwerp van de dag blijven. Zolang we ons best doen om iedere dag beter te worden als mens en zolang we ons best doen om te realiseren dat we iedere individu daarbij nodig hebben denk ik dat we iedere dag een stap verder zullen komen.

  6. Op 20 augustus 2012 om 13:48 schreef Dinkydau:

    Goed stuk, geeft precies aan waar de hypocrisie hem in zit.

  7. Op 6 november 2013 om 19:39 schreef pd:

    [quote]De Westerse cultuur is superieur en alle andere culturen zijn minderwaardig of ronduit achterlijk. Wie deze woorden letterlijk uitspreekt, wordt een gevaarlijk racist genoemd. Maar stiekem onderschrijven we de strekking van deze stelling allemaal. Want welke Westerling keert zich niet faliekant tegen uitheemse gewoontes en gebruiken als vrouwenbesnijdenis, kinderarbeid, marteling en slavernij? Een eerlijke analyse van onze afkeurende houding tegenover deze culturele elementen leert dat wij onze denkbeelden wel degelijk beter vinden dan die van anderen. [/quote]

    En daar is niks fout aan. Vrouwenbesnijdenis, kinderarbeid, marteling en slavernij zijn wel degelijk verwerpelijk. Mensen die dat verwerpelijk vinden zijn beter, moreel hoogstaander.

  8. Op 24 september 2014 om 15:10 schreef Seb:

    @pd
    Waar baseer je op dat mensen die vrouwenbesnijdenis, kinderarbeid, marteling en slavernij verwerpelijk vinden ‘beter’ en ‘moreel hoogstander’ zijn? Met deze uitspraak onderschrijf je mijn punt: veel Westerlingen, zoals ook jij blijkbaar, zijn -zonder dat hier een objectieve onderbouwing voor mogelijk is- van mening dat hun eigen cultuur superieur is, wat een racistisch gedachtegoed is.

  9. Op 25 november 2014 om 03:19 schreef Koen:

    Dat baseren we op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/universele-verklaring-de-rechten-de-mens-uvrm

  10. Op 25 november 2014 om 19:09 schreef Seb:

    @Koen
    Wat baseren we precies op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens? Dat onze Westerse waarden superieur zijn aan die van andere culturen?

  11. Op 12 januari 2016 om 12:19 schreef Yenny:

    Zeker zijn we beter.
    “Mensen die dat verwerpelijk vinden zijn beter, moreel hoogstaander.”
    Zijn we ook beter omdat we dat stiekem doen? Bijna alles wat we kopen wordt door kinderen of mensen gemaakt die een hele slechte omstandigheden leven, dus door slaven. Hier in Nederland bestaat slavernij. Of wat denk je van al die porno sites die er worden gekeken. Denk je echt dat het allemaal zo vrijwillig is? En wat over de asielzoekers die worden opgesloten en niet mogen werken? Is dat niet mensen zijn waardigheid af te nemen?

Jouw reactie:

 


  • 2016
  • 2015
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008

  • Privacy
    Disclaimer